- Θεοδωράκης, Μίκης
- (Χίος 1925 –). Μουσικοσυνθέτης. Κατάγεται από την Κρήτη. Σπούδασε στο Ωδείο Αθηνών και στο Ωδείο του Παρισιού. Το 1942 τον συνέλαβαν οι ιταλικές κατοχικές αρχές. Το 1947 εξορίστηκε στην Ικαρία και το 1948 στη Μακρόνησο. Το 1960 άρχισε ουσιαστικά τη δημιουργική παρουσία του στον χώρο της νεοελληνικής μουσικής, μελοποιώντας έργα σύγχρονών του ποιητών, όπως Νερούντα, Ρίτσο, Ελύτη, Σεφέρη, Σικελιανό κ.ά. Διετέλεσε πρόεδρος της Δημοκρατικής Νεολαίας Λαμπράκη, που ιδρύθηκε το 1963. Στις εκλογές του 1964 εξελέγη βουλευτής της ΕΔΑ στον Πειραιά. Μετά το πραξικόπημα των συνταγματαρχών, τον συνέλαβαν και τον εξόρισαν, όμως κατόρθωσε να διαφύγει στο εξωτερικό. Μετά τη μεταπολίτευση έθεσε υποψηφιότητα δήμαρχου στην Αθήνα. Το 1981 εξελέγη βουλευτής Πειραιά του ΚΚΕ. Το 1990 εξελέγη βουλευτής Επικρατείας της Νέας Δημοκρατίας. Διετέλεσε υπουργός άνευ χαρτοφυλακίου της κυβέρνησης Κωνσταντίνου Μητσοτάκη, θέση από την οποία παραιτήθηκε το 1992.
Το μουσικό του έργο καλύπτει μεγάλο φάσμα της μουσικής από την κλασική μέχρι τα τραγούδια. Είναι ο πρώτος νεοέλληνας μουσικός που εργάστηκε με πίστη και συνέπεια για να δημιουργήσει μουσική για τις μάζες. Μερικοί τίτλοι έργων του είναι: Πρώτησυμφωνία, Πρώτη σουίτα, έργα για ορχήστρα και πιάνο· κοντσέρτο, για πιάνο· τα μπαλέτα Ορφέας και Ευρυδίκη, Αντιγόνη· οι κύκλοι τραγουδιών Επιτάφιος, Αρχιπέλαγος, Λιποτάκτες, Επιφάνεια, Του νεκρού αδελφού, Μαουτχάουζεν, Όμορφη πόλη, Πνευματικό εμβατήριο κ.ά.· τα λαϊκά ορατόρια Άξιον Εστί, Κάντο Χενεράλ· μουσική για θεατρικά έργα, μουσική για τραγωδίες (Αίας, Ικέτιδες κ.ά.) καθώς και για ταινίες.
Ο Θ. έγραψε πολλά βιβλία στα ελληνικά και στα γαλλικά, από τα οποία τα κυριότερα τιτλοφορούνται Η μπαλάντα του νεκρού αδελφού, Μουσική για τις μάζες, Οι μνηστήρες της Πηνελόπης και Για την τέχνη.
Ο Θ. τιμήθηκε με το Α’ βραβείο στο φεστιβάλ μουσικής της Μόσχας, το Α’ βραβείο του διεθνούς ινστιτούτου μουσικής του Λονδίνου (1959), το Α’ βραβείο στο φεστιβάλ λαϊκού τραγουδιού Αθηνών (1961), βραβείο Λένιν της Κομσομόλ (Μόσχα, 1967), βραβείο Σιμπέλιους (Λονδίνο, 1970) κ.ά. Βραβεύτηκε επίσης με χρυσό μετάλλιο για τη μουσική ταινιών (Κλαμπ Βαλεντίνι, Ιταλία 1970). Βραβείο πήρε και για τη μουσική της ταινίας Ζ (Λονδίνο, 1970), ενώ τιμήθηκε με το βραβείο Σωκράτη (Στοκχόλμη, 1974) καθώς επίσης με το βραβείο Λένιν για την ειρήνη (1983).
Ο μουσικοσυνθέτης Μίκης Θεοδωράκης (φωτ. από την έκδ. «100+1 χρόνια Ελλάδα»).
Ο Μίκης Θεοδωράκης παράλληλα με τη σύνθεση ασχολήθηκε και με την πολιτική (φωτ. από την έκδ. «100+1 χρόνια Ελλάδα»).
Dictionary of Greek. 2013.